Kwekers passen hun teeltomgeving al duizenden jaren aan om bepaald gedrag van planten te beïnvloeden. Plantsturing is geen nieuw concept, maar telers blijven het gebruik van omgevingsfactoren voortdurend ontwikkelen.
Vegetatieve plantsturing
Met vegetatieve sturing bedoelen we het sturen van de plant op groei. Wanneer dit overmatig gebeurt, bevordert het weelderige plantengroei en celvergroting. Dit kan zich uiten in de vorming van grote bladeren, lange stengels, minder wortelontwikkeling en waterige vruchten. Bij de meeste groentegewassen is dit niet wenselijk.
Wanneer in de kweekruimte bovendien een hoge luchtvochtigheid heerst, een warme temperatuur wordt aangehouden en de EC (zoutgehalte, oftewel voedingsgehalte) in het substraat laag is, leidt dit tot zeer kwetsbare en fragiele planten. De plant wordt gevoeliger voor ziekten en schadelijke insecten. Bovendien kan de weelderige groei ertoe leiden dat planten hun eigen vruchten niet kunnen dragen en afbreken.
In de jaren negentig kwamen de Hollandse tomaten negatief in het nieuws. Door onder andere te snelle groei werden deze tomaten in Duitsland, ons belangrijkste exportland, "Wasserbombe" genoemd. De vruchten stonden bol van het water in hun cellen en hadden weinig smaak.
Generatieve plantsturing
Met generatieve sturing bedoelen we dat we planten sturen om te gaan vermeerderen. We proberen de plant niet te veel te laten groeien maar juist te laten bloeien waardoor de plant vruchten bloemen en vruchten aanmaakt. In plaats van groei te bevorderen, richten we ons op de bloei, zodat de plant bloemen en vruchten gaat vormen.
Wanneer generatieve sturing in een vroeg stadium en bovendien overmatig wordt toegepast, is dit zeer stressvol voor de plant. Het beperkt de celvergroting, wat leidt tot kortere planten met kleinere bladeren. In sommige gevallen worden deze effecten echter als positief ervaren en bewust toegepast. Veredelings- en zaadbedrijven die snel zaden willen oogsten, passen vaak een sterke generatieve sturing toe.
Wanneer je kiest voor een bij groentegewassen passende vegetatieve groeiperiode, gevolgd door een juiste generatieve fase, levert dit een optimale teelt op. Sommige kwekers schakelen tijdens de late bloei alsnog over op intensieve generatieve sturing. Dit helpt hen om de vruchten te laten rijpen en de smaken te versterken.
De echte kenners bevorderen de generatieve sturing nog eens extra door de luchtvochtigheid te verlagen, de lichtintensiteit te verhogen en de EC in de wortelzone te verhogen.
EC verhogen
Je kunt de EC in de wortelzone verhogen door een hogere meststofdosering toe te passen en/of de droogtijden tussen irrigaties te verlengen. Beide acties zorgen voor een ophoping van voedingsstoffen in de wortelzone, wat de plant effectief onder stress zet en de wateropname verder vermindert. Wortelharen zijn gespecialiseerd om een hoge concentratie opgeloste stoffen te bevatten, waardoor ze water via osmose kunnen opnemen.
Wanneer de EC in de wortelzone echter ook hoog is, zoals bij generatieve sturing, wordt het osmotische verschil tussen het substraat en de wortelcellen kleiner en nemen planten langzamer water op. Theoretisch gezien is CANNA’s PK 13/14, toegepast gedurende slechts 7 tot 10 dagen in de generatieve fase, een manier voor telers om de EC in de wortelzone tijdens de bloei te verhogen.
Gebruik sturingsgereedschappen voor je eigen doelen
Zodra een teler zich bewust wordt van hoe zijn keuzes op het gebied van omgeving, irrigatie en bemesting de plantontwikkeling beïnvloeden, is het aan de teler om te beslissen hoe hij de plant op bepaalde momenten in de ontwikkeling op specifieke manieren wil laten groeien.
Sommige telers sturen generatief in de late vegetatieve fase om meer bloemvorming te stimuleren, waarna ze teruggaan naar vegetatieve sturing om de bloemen en vruchten te laten uitgroeien. Anderen sturen uitsluitend vegetatief tijdens de groeifase en schakelen pas tijdens de bloeifase over op generatieve sturing. Weer anderen kiezen ervoor om gedurende de hele teeltcyclus de omstandigheden constant te houden – een vereenvoudigde aanpak.
Er bestaat geen juiste of foute manier om plantproductie na te streven; het hangt af van de individuele doelen en mogelijkheden. Wel is er één essentieel inzicht: wees je bewust van hoe het kweekmilieu de plant beïnvloedt, observeer je gewas, en stuur bij waar nodig op basis van je doelen. En zoals altijd: aarzel niet om contact op te nemen met het CANNA-team als je vragen hebt.
