Kweken op Recirculerende Systemen

De waterkwaliteit kan een groot probleem zijn voor het verkrijgen van goede eindresultaten op recirculerende kweeksystemen. Veel voorkomende waterkwaliteitproblemen worden veroorzaakt door hoge gehaltes van bicarbonaat, natrium, chloride of zware metalen zoals zink, ijzer of mangaan. Een hoge EC in het leidingwater kan duiden op hoge natrium- of chlorideconcentraties en kan problemen veroorzaken (EC groter dan 0.75). Hoge natrium- en chloridegehaltes in het water kunnen omlaag worden gebracht door middel van een omgekeerde osmosefilter.

Bron- en oppervlaktewater kunnen organische vervuiling en resten van pesticiden bevatten die de plantgroei negatief beïnvloeden.

Samenstelling

De verhouding tussen de verschillende voedingselementen is nergens van zo groot belang als op recirculerende systemen. Dit komt, doordat de plant direct invloed uitoefent op de samenstelling van de voeding. Niet alle voedingsstoffen worden even gemakkelijk opgenomen door de plant. Kalium (K) wordt bijvoorbeeld veel gemakkelijker opgenomen dan calcium. In een recirculerende voedingsoplossing zal bijvoorbeeld de kalium-concentratie sneller dalen, terwijl calcium zich juist kan gaan ophopen.

Een ander belangrijk punt van de voeding is de stikstofvorm. Wanneer stikstof wordt aangeboden in de vorm van nitraat, zal de opname van kalium en calcium worden gestimuleerd en zal tegelijkertijd de pH in de voedingsoplossing stijgen; indien stikstof hoofdzakelijk wordt aangeboden in de vorm van ammonium is het tegenoverstelde het geval. Om problemen met voeding te voorkomen, is het gemakkelijkst om kant en klare voeding te gebruiken met een samenstelling die geschikt is voor het kweken op recirculerende systemen.

CANNA heeft hiervoor een speciale voedingslijn ontwikkeld: CANNA Aqua.

Ziektes en plagen

Het grote voordeel van hydroponics is, dat de gebruikte inerte substraten steriel zijn en dus vrij zijn van ziektes en onkruiden. Dit wil echter nog niet zeggen dat er geen ziektes voorkomen. Door het ontbreken van concurrerende micro-organismen kunnen geïntroduceerde ziektes en plagen zich veel sneller ontwikkelen en via het circulatiewater kan een ziekteverwekkende schimmel alle planten besmetten.

Om toch een gezond microklimaat te creëren, kunnen nuttige micro-organismen worden toegediend die ziektes kunnen afremmen. Enkele voorbeelden van positieve micro-organismen zijn Bacillus Subtillus en Trichoderma Harazium. Deze micro-organismen zijn in staat om antibiotica en enzymen te produceren die de ontwikkeling van schimmelziektes kunnen remmen.

De schimmelziektes Pythium en Fusarium zijn doorgaans de meest aangetroffen ziektes in recirculerende systemen. Pythium is een schimmelsoort die de wortel binnendringt en de opname van water en voedingsstoffen bemoeilijkt. Er treedt wortelverdikking op en de wortelpuntjes kleuren bruin. Vaak treedt er bladvergeling op en ontstaan er rode bladnerven. Van fusarium zijn zwakke en sterke, agressieve soorten bekend. Zwakke fusariumsoorten leiden tot verdampingsproblemen waardoor de plant slap gaat hangen. Agressieve soorten geven een bruinverkleuring van de vaatbundels tot hoog in de plant. Verder treedt er aan de basis van de stengel verhouting op.

Er zijn helaas geen goede effectieve middelen om schimmelziektes te lijf te gaan. Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen wordt afgeraden, omdat deze een risico vormen voor zowel producent, consument als het milieu.

Schimmelziektes zijn moeilijk te bestrijden wanneer ze eenmaal tot ontwikkeling zijn gekomen. Het is daarom zeer belangrijk om er alles aan te doen om deze ziektes te voorkomen of te onderdrukken. Hiervoor zijn een aantal teelttechnische maatregelen mogelijk: Voor pythium geldt, dat deze zich het snelst ontwikkelt bij temperaturen van boven de 25°C. Door de temperatuur in de ruimte en van het voedingswater laag te houden, rond de 20°C, wordt de groei van pythium onderdrukt. Zorg ervoor, dat de temperatuur niet beneden de 15°C daalt, omdat anders de opnamecapaciteit van de wortels te veel afneemt. Verder geldt, dat schimmelziektes zich minder goed voelen onder droge omstandigheden. Hiervoor is het van belang, dat de luchtvochtigheid ‘s nachts niet te hoog oploopt en dat er goed belucht moet worden om een hoge luchtvochtigheid tussen het gewas te voorkomen.

Goede hygiëne is tot nu toe het beste middel in de bestrijding van schimmelziektes. Via kleding en huid kunnen schimmelsporen zich gemakkelijk verspreiden. Voorkom daarom dat je op één dag verschillende ruimtes bezoekt, waarvan je vermoedt dat er ziektes aanwezig kunnen zijn. Verspreiding kan ook plaatsvinden via besmet materiaal (bijvoorbeeld potten waarin zich nog schimmelsporen in bevinden). Zorg bij iedere teelt voor schoon uitgangsmateriaal! Ook bij de aankoop van stekken kunnen ziektes worden binnengehaald en verspreid. Koop alleen stekken bij betrouwbare leveranciers of werk met eigen stekken.

Temperatuur

Een goede luchttemperatuur is van belang voor een optimale plantactiviteit. Voor optimale prestaties moet de luchttemperatuur minimaal 20°C zijn. Boven de 30°C kunnen er problemen ontstaan met temperatuurgevoelige soorten, zeker wanneer deze gepaard gaat met een lage luchtvochtigheid. Om problemen te voorkomen moet de luchttemperatuur tussen de 20°C en 30°C worden gehouden.

Voor een goede wortelontwikkeling geldt, dat de temperatuur van het voedingswater voldoende hoog moet zijn (20-25°C). Beneden de 15°C neemt de opnamecapaciteit van de wortels snel af; het voedingstransport in de plant stagneert, waardoor de opbrengst vermindert. De plantgroei neemt af en er ontstaat een minder fijn wortelstelsel (minder vertakkingen en minder wortelhaartjes). Visueel zijn te lage temperaturen het eerst zichtbaar door verpaarsing van bladsteeltjes, hoofdnerven en stengel. Indien de lage temperaturen te lang aanhouden, kan er ook bladvervorming optreden. De opname van nitraat, fosfaat, magnesium, kalium, ijzer en mangaan wordt het sterkst gehinderd bij lage temperaturen.

Wanneer er te grote temperatuurverschillen zijn tussen de donker- en lichtperiode, kunnen er problemen ontstaan zodra de lampen aangaan. Op dat moment worden bladeren verwarmd en ze willen water gaan verdampen. De wortels zijn echter te koud om voldoende water op te nemen. De plant gaat hierdoor slap hangen en kan gaan verwelken. Probeer grote verschillen tussen nacht- en dagtemperatuur zoveel mogelijk te voorkomen (enkele graden verschil). Het handhaven van een optimale worteltemperatuur is een voorwaarde voor een goed eindresultaat. Met behulp van een aquariumverwarmingelement met thermostaat kan de temperatuur op een goedkope manier gehandhaafd worden.